ทำไมผัก–ผลไม้จากจีนถึงราคาถูกลงเมื่อส่งมาไทย

จีนมีโครงสร้างการผลิตเกษตรที่ใช้พื้นที่มาก รวมถึงการใช้เทคโนโลยีและเครื่องจักรในระดับที่สูงขึ้น ทำให้ต้นทุนต่อหน่วยลดลง เมื่อเทียบกับการเกษตรในไทย เช่น แรงงานราคาต่ำกว่า ต้นทุนปุ๋ย และเมล็ดพันธุ์อาจได้รับการสนับสนุนจากรัฐ เป็นต้น ซึ่งหมายความว่าสินค้าจีนสามารถตั้งราคาต่ำเพื่อแข่งขันในตลาดต่างประเทศได้

จีนมีโครงสร้างพื้นฐานด้านการขนส่งที่ครอบคลุม (ทางรถไฟ ทางถนน ทางเรือ) ซึ่งช่วยลดต้นทุนในการส่งสินค้า รวมถึงการใช้เส้นทาง จีน→ลาว→ไทย เพื่อขนส่งแบบทางบก ก็ยิ่งช่วยให้ระยะเวลาการขนส่งสั้นลงและลดความเสียหายของสินค้าได้ (เช่น ผัก ผลไม้ที่เน่าเสียได้ง่าย)

จีนในหลายกรณีมีสินค้าส่งออกในราคาที่ต่ำกว่า “ต้นทุนจริง” หรือมีการอุดหนุนในบางด้าน ซึ่งอาจถูกมองว่าเป็นการทำ “dumping” คือการขายต่ำกว่าราคาทุน เพื่อแย่งตลาด เมื่อสินค้าจีนเข้ามาในไทยในราคาต่ำ ก็ทำให้เกษตรกรไทยและผู้ส่งออกไทยแข่งขันได้ยาก

หากค่าเงินหยวน (CNY) อ่อนเทียบกับเงินบาท หรือจีนมีค่าแรงงานต่ำ ก็ยิ่งช่วยให้ต้นทุนรวมของการผลิตลดลง นอกจากนี้ การผลิตในสเกลใหญ่ช่วยกระจายต้นทุนคงที่ (fixed cost) ทำให้ต้นทุนต่อหน่วยต่ำ ลง

มีรายงานว่า ผัก ผลไม้จากจีนบางส่วน ถูกนำเข้ามาในราคาถูกมากจนเกษตรกรไทยยากจะรับมือ เช่น กระเทียมไทยราคาสูงมาก แต่กระเทียมนำเข้าจากจีนราคาต่ำกว่ามาก อย่างไรก็ดี มีข้อกังวลด้านความปลอดภัย เช่น สารตกค้างในผักผลไม้จีน ที่อาจใช้สารห้ามใช้ในไทยแล้ว

ราคาต่ำของสินค้านำเข้าจากจีนช่วยให้ผู้บริโภคไทยได้สินค้าที่ราคาถูกลง แต่กลับส่งแรงกดดันต่อเกษตรกรไทยที่ต้นทุนสูงกว่า

ผู้ประกอบการไทยในภาคเกษตรและโลจิสติกส์อาจต้องปรับตัว เช่น หันไปทำสินค้า high value ขึ้น หรือเน้นบริการแปรรูป หรือ post-harvest เพื่อเพิ่มมูลค่า

ฝั่งรัฐบาลไทยมีการตั้งข้อสังเกตและมาตรการว่าการไหลเข้าสินค้าจีนราคาต่ำนั้นอาจสร้างผลเสียต่อเศรษฐกิจไทยในภาพรวม

การที่ผัก ผลไม้จากจีนส่งเข้ามาไทยแล้วมีราคาถูกกว่าสินค้าภายในประเทศนั้น ไม่ได้เกิดจากเหตุผลเพียงข้อเดียว แต่เป็นผลรวมของการผลิตในสเกลใหญ่ ต้นทุนต่ำ โลจิสติกส์มีประสิทธิภาพ นโยบายส่งออกของจีน และแรงกดดันด้านราคาที่ทำให้สินค้าไทยแข่งขันได้ยาก หากต้องการรักษาการแข่งขัน เกษตรกรไทยและผู้ประกอบการในห่วงโซ่ควรพิจารณาปรับกลยุทธ์ เช่น เลือกพันธุ์ที่มีมูลค่าสูงขึ้น การแปรรูป การรับรองมาตรฐาน หรือบริการเสริมอื่น ๆ